Proje Detayları

Bu araştırmanın amacı, Türkiye’de yüzyıllık dönemde ilkokul öğretim programları ve ders kitaplarında kadın imgesini ve süreç içinde gösterdiği değişimi, bu değişime etki eden faktörlerin sosyal, siyasal, ekonomik ve kültürel nedenlerini incelemektir.

Öğretim programları ve ders kitaplarında “kadın” konusu farklı dönemleri ve farklı ders kitaplarını içerecek şekilde bazı araştırmacılar tarafından inceleme konusu yapılmıştır. Bununla birlikte bu araştırma yüzyıllık süreçte ilkokullarda devamlılık gösteren beş dersin (Fen Bilimleri, Hayat Bilgisi, Matematik, Sosyal Bilgiler ve Türkçe) öğretim programları ve ders kitaplarının bütün halinde inceleneceği ilk çalışma olma özelliğine sahip olacaktır.

Öte yandan, çalışmanın özgün değerini ortaya koyan tek unsur bu değildir. Öğretim programları ve ders kitaplarında “kadın” konusu incelemeleri genellikle 1928 harf değişikliği sonrasına aittir. Bu araştırma ile ilk kez 1928 öncesi Arap harfleri ile yazılmış dönemin ilkokul öğretim programları ve ders kitapları da araştırmaya dâhil edilecektir. Bu doğrultuda bu çalışma, yüzyıllık süreçte ilkokul öğretim programları ile ders kitaplarının değişiminde sosyal, siyasal, ekonomik ve kültürel yapının etkilerini bütüncül bir halde inceleyen ilk çalışma hüviyetini taşıyacaktır. Bu açıdan proje, farklı disiplinlerden araştırmacıları bünyesinde barındıracaktır ki bu boyutu ile de özgün bir değere sahiptir. Çünkü ders kitaplarında kadın konusunu ele alan incelemelerin önemli bölümü farklı disiplinlerde hazırlanmış tezlerden oluşmaktadır. Yazılan makale ve kitapların büyük çoğunluğu ise bireysel çalışmalardır. Oysa bu araştırma farklı disiplinlerde çalışan araştırmacılar tarafından yapılacak disiplinler
arası bir çalışma olma özelliğine sahip olacaktır.

Nitel araştırma yönteminin kullanılacağı proje, yöntemsel olarak da özgün bir değere sahiptir. Ders kitaplarında “kadın” konulu araştırmalarda çoğunlukla doküman analizi, kısmen içerik analizi teknikleri kullanılmışken dönem ve içerik kapsamı bu kadar geniş bir araştırmada söylem tarihsel yaklaşım ilk kez kullanılacaktır. Yüzyıllık dönemde ilkokul öğretim programları ve ders kitaplarının metin ve görsellerinde inşa edilen kadın imgesi önce doküman analiziyle işaretlenecek, sonrasında eleştirel söylem çözümlemesi (ESÇ) gereği içerik analiziyle veriler dilsel araçları da dikkate alınarak kodlanacaktır. Arkasından eleştirel söylem analizi içerisinde yer alan söylem tarih yaklaşım (STY) ile verilerin analizine devam edilecek, seçilen atama ve yükleme stratejilerinin dilsel araçlarıyla veriler eleştirel bir bakışla gözden geçirilerektir.

Proje için 32 aylık bir süre öngörülmüştür. Proje sonucunda elde edilen bulgu ve sonuçların, bir yurtiçi, bir yurtdışı sempozyumda bildiri olarak sunulması; hacimli bir kitap olarak yayınlanması; biri indeksli dergide olmak üzere akademik dergilerde makaleler yoluyla yayınlanması; ve düzenlenecek bir çalıştayda paylaşılması ve tartışılması planlanmaktadır.